Tác giả Đại Việt sử ký toàn thư là ai?
Bộ Đại Việt Sử Ký Toàn Thư còn lại đến ngày nay là một bộ Quốc Sử lớn, có giá trị, lần đầu tiên được khắc in toàn bộ và công bố vào năm Đinh Sửu, niên hiệu Chính Hòa thứ 18, triều Lê Hy Tông, tức năm 1697.
Trong lời tựa của lần xuất bản đó – gọi là Tựa Đại Việt Sử Ký Tục Biên – nhóm biên soạn đứng đầu là Tham Tụng Hình Bộ Thượng Thư Tri Trung Thư Giám LÊ HY, cho biết bộ Quốc sử này là kết quả của một quá trình biên soạn, tu bổ qua nhiều đời: “Nước Việt ta, sử ký các đời do các Tiên hiền Lê Văn Hưu, Phan Phu Tiên làm ra trước, Ngô Sĩ Liên, Vũ Quỳnh soạn tiếp sau, đến đời Lê Huyền Tông (1663-1671) sai bọn Tể thần Phạm Công Trứ tham khảo sử cũ như Sử Ký Ngoại Kỷ, Bản Kỷ Toàn Thư, Bản Kỷ Thực Lục đều y theo danh lệ của các sử trước, lại tham xét biên soạn từ quốc triều Trang Tông Dụ Hoàng Đế (1533-1548) sai bọn Khảo thần khảo đính sử cũ, chỗ nào sai thì sửa lại, chỗ nào đúng thì chép lấy. Lại sưu tầm sự tích cũ, tham khảo các dã sử, loại biên, từ Huyền Tông Mục Hoàng Đế năm Đức Nguyên thứ 2 (1675), tất cả sự thực trong 13 năm, cũng gọi là bản Kỷ tục biên. Sách làm xong, dâng lên ngự lãm, bèn sai thợ khắc in, ban bố trong thiên hạ” (quyển Thủ, Đại Việt Sử Ký Tục Biên Tự, 1b – 3b).
Như vậy, bộ Đại Việt Sử Ký Toàn Thư là một công trình tập đại thành nhiều bộ sử do nhiều nhà sử học của các đời biên soạn, từ Lê Văn Hưu đời Trần, qua Phan Phu Tiên, Ngô Sĩ Liên, Vũ Quỳnh đời Lê sơ, đến Phạm Công Trứ, Lê Hy đời Lê trung hưng, cùng những người cộng sự với họ. Theo bản in từ ván khắc năm Chính Hòa 18 (1697) mang danh hiệu bản in Nội Các Quan Bản – từ đây gọi tắt là bản Chính Hòa – bộ sử này gồm quyển Thủ 24 quyển, biên chép một cách hệ thống lịch sử dân tộc từ họ Hồng Bàng đến năm 1675.
Giới thiệu bộ Đại Việt sử ký toàn thư
Nội dung cuốn sách chép các sự kiện lớn trong lịch sử nước Việt Nam từ thời Kinh Dương Vương và các vua Hùng cho đến triều đại nhà Hậu Lê với những lời bình chú, nhận xét tương đối khách quan của Ngô Sĩ Liên cũng như của các bậc tiền nhân (Lê Văn Hưu, Phan Phu Tiên).
Có rất nhiều sự kiện được các ông đánh giá tương đối đúng bản chất mà sau này vì nhiều lý do (như ảnh hưởng tới những nhân vật lịch sử nổi tiếng hơn, ví dụ như nhận định về Nguyễn Bặc, Lê Hoàn (vua Lê Đại Hành), Dương Vân Nga trong thời kỳ triều đại của nhà Đinh) nhiều sử gia khác có ý định cắt bỏ.
Cuốn sách lần đầu tiên được hoàn thành năm 1479 thời Lê Thánh Tông, sau đó được các sử gia khác chỉnh lý lại và bổ sung (từ các quyển 12 đến quyển 19).
Bố cục của bộ sử như sau:
– Quyển Thủ: Gồm các Lời Tựa của Lê Hy, Phạm Công Trứ, Ngô Sĩ Liên, Biểu Dâng Sách của Ngô Sĩ Liên, Phàm Lệ, Kỷ Niên Mục Lục và bài Việt Giám Thông Khảo Tổng Luận của Lê Trung.
– Ngoại Kỷ: gồm 5 quyển, từ họ Hồng Bàng đến các Sứ quân.
- Quyển 1: Kỷ họ Hồng Bàng; Kỷ họ Thục.
- Quyển 2: Kỷ họ Triệu.
- Quyển 3: Kỷ thuộc Tây Hán; kỷ Trưng Nữ Vương; kỷ thuộc Đông Hán; kỷ Sĩ Vương.
- Quyển 4: Kỷ thuộc Ngô-Tấn-Tống-Tề-Lương; Kỷ Tiền Lý; kỷ Triệu Việt vương; kỷ Hậu Lý.
- Quyển 5: Kỷ thuộc Tùy – Đường; Kỷ họ Ngô.
– Bản Kỷ: gồm 19 quyển, từ triều đình đến năm 1675.
- Quyển 1: Kỷ nhà Đinh; Kỷ nhà Lê.
- Quyển 2: Kỷ nhà Lý: Thái Tổ, Thái Tông.
- Quyển 3: Thánh Tông, Nhân Tông.
- Quyển 4: Anh Tông, Cao Tông, Huệ Tông, Chiêu Hoàng.
- Quyền 5: Kỷ nhà Trần, Thái Tông, Thánh Tông, Nhân Tông.
- Quyển 6: Anh Tông, Minh Tông.
- Quyển 7: Hiến Tông, Dụ Tông, Nghệ Tông, Duệ Tông.
- Quyển 8: Phế Đế, Thuận Tông, Thiếu Đế, Hồ Quý Ly, Hồ Hán Thương.
- Quyển 9: Kỷ Hậu Trần, Kỷ thuộc Minh.
- Quyển 10: Kỷ Lê Hoàng Triều: Thái Tổ.
- Quyển 11: Thái Tông, Nhân Tông.
- Quyển 12: Thánh Tông (thượng).
- Quyển 13: Thánh Tông (hạ).
- Quyển 14: Hiến Tông, Túc Tông, Uy Mục.
- Quyển 15: Tương Dực, Đà Vương, Cung Hoàng, Mạc Đăng Dung, Mạc Đăng Khanh.
- Quyển 16: Trang Tông, Trung Tông, Anh Tông, Mạc Đăng Doanh đến Mạc Mậu Hợp.
- Quyển 17: Thế Tông, Mạc Mậu Hợp.
- Quyển 18: Kính Tông, Chân Tông, Thần Tông.
- Quyển 19: Huyền Tông, Gia Tông.
Đại Việt sử ký toàn thư là bộ chính sử Việt Nam xưa nhất còn tồn tại nguyên vẹn đến ngày nay, là di sản vô giá của văn hóa dân tộc Việt Nam. Hy vọng bài viết trên đây đã giúp bạn hiểu rõ hơn thông tin tác giả Đại Việt sử ký toàn thư là ai.
