Người ta đã tìm thấy dấu vết của mũi khâu trong phẫu thuật từ 30,000 năm trước Công nguyên. Vào năm 1600 trước Công nguyên, một bác sĩ phẫu thuật người Hy Lạp, lần đầu tiên sử dụng chỉ catgut để khâu các gân bị rách hoặc đứt lìa của các đấu sĩ. Có lúc người ta dùng lông đuôi ngựa đun sôi, có lúc dùng keo dán vết thương, rồi đến dao điện, và vô số loại chỉ phẫu thuật chuyên biệt cho từng cấu trúc giải phẫu cơ thể cần khâu lại như hiện nay.
Khoảng 20 năm trước, tôi đã có cơ hội đóng vai Tiến sĩ Hunter Holmes McGuire trong một bộ phim ngắn dài tập của kênh History. Tôi không diễn thoại mà chỉ có phần diễn hành động. Tiến sĩ McGuire là bác sĩ phẫu thuật đã vô tình cắt cụt cánh tay trái của Tướng Stonewall Jackson (1).
Tướng Jackson sau đó đã tử vong vì nhiễm trùng vết thương. Có một điều thú vị trong những năm Nội chiến: các cuộc phẫu thuật chủ yếu vào thời đó là cắt cụt chi, và nguyên nhân tử vong chính là do nhiễm trùng.
Chỉ khâu chính vào lúc đó là chỉ cotton hoặc catgut (làm từ ruột cừu hoặc ruột ngựa xoắn lại.) Tiến sĩ McGuire thì thiếu hụt trầm trọng cả hai. Một người nào đó đã nảy ra ý tưởng sử dụng phần váy của đuôi ngựa (loại lông thô dài của đuôi ngựa) làm chất liệu khâu. Nhưng lông đuôi ngựa rất thô, khó thao tác và buộc. Giải pháp đơn giản là đun sôi để nó trở nên mềm hơn và dễ uốn hơn. Mọi người cũng đã nhận thấy tỷ lệ lây nhiễm giảm dần sau đó.
Tất cả mọi người hiện nay sẽ thấy rằng lông đuôi ngựa có đặc tính bí mật là làm giảm tỷ lệ nhiễm trùng, nhưng không ai bận tâm đến việc đun sôi lông có thể đã giết chết bất kỳ vi khuẩn nào bám trên lông. Cần lưu ý thêm, sau chiến tranh, Tiến sĩ McGuire tiếp tục trở thành chủ tịch của Hiệp hội Y khoa Hoa Kỳ.
Mãi đến những năm 1870, một bác sĩ phẫu thuật người Anh tên là Sir Joseph Lister mới nhận ra lợi ích của việc sát trùng vùng phẫu thuật. Ông đã bị chế giễu trong nhiều năm và The Lancet (một tạp chí y khoa nổi tiếng từ trước đến nay) đã cảnh báo về ý tưởng của ông. Ông đã áp dụng những tiến bộ của Louis Pasteur trong vi sinh vật học. Bác sĩ Lister đã thiết lập các quy tắc đeo găng tay sạch, rửa tay trước và sau khi phẫu thuật, và rửa dụng cụ trong dung dịch acid carbolic nhẹ. Listerine đã được đặt tên để vinh danh khám phá của Lister.
Các mũi khâu vết thương bằng “kim bật chỉ” (hay kim có lỗ kim mở) đã được tìm thấy trong các bức tranh hang động cổ cách đây khoảng 30,000 năm trước Công nguyên. Vào năm 1600 trước Công nguyên, Galen of Pergamon, một bác sĩ phẫu thuật người Hy Lạp, lần đầu tiên sử dụng chỉ catgut để khâu các gân bị rách hoặc đứt lìa của các đấu sĩ. Vào năm 50 SCN, văn minh Ai Cập cổ đại đề cập đến việc khâu một vết thương ở vai của ai đó.
Khoảng 10 năm trước, tôi đã tham gia một khóa học y học hoang dã thú vị ở Sante Fe, New Mexico. Bên cạnh việc biết được rằng người ta có thể làm được nhiều điều với băng keo và một chiếc ghim an toàn, tôi còn tìm hiểu về loài kiến khổng lồ châu Phi. Loài kiến khổng lồ, Eciton burchelli, đã được sử dụng để đóng vết thương trong một thời gian rất dài. Những con kiến khổng lồ này được giữ song song với vết thương hở. Chúng cắn xuống bằng cặp càng khổng lồ và kéo các mép vết thương lại với nhau. Sau đó, bỏ đi phần thân của con kiến, để lại phần đầu và càng giữ cho miệng vết thương được khít lại.
Tôi đã hỏi giảng viên vào thời điểm đó.”Làm thế nào mà người ta bắt được một con kiến như vậy ngay từ đầu?”
Tôi đã không nhận được một câu trả lời thỏa đáng.
Cũng có nhiều trường hợp được báo cáo về việc sử dụng dây thép để đóng vết thương bắt đầu từ thời Trung cổ. Vào năm 1908, một bác sĩ phẫu thuật người Hungary, Tiến sĩ Humer Hultl đã lần đầu tiên sử dụng kim bấm để đóng vết thương.
Đó là những gì trong quá khứ, còn hiện tại thì sao?
Keo Krazy Glue được phát hiện vào năm 1942, khi các nhà khoa học đang cố gắng tạo ra các ống ngắm súng bằng nhựa trong suốt thời kỳ Thế chiến II. Vấn đề là loại keo này có thể dính với mọi thứ. Nó đã được sử dụng trong Chiến tranh Việt Nam, khi các bác sĩ cấp cứu sử dụng để băng bó những vết thương hở trên chiến trường và được ghi nhận là đã cứu sống nhiều người. Tuy nhiên, keo Krazy Glue là một chất kết dính mạnh đến mức có thể gây hại cho da và thậm chí giết chết các tế bào, đặc biệt khi thấm sâu vào mô hơn.
Ngày nay, chúng ta có nhiều loại keo sinh học hiệu quả hơn để đóng da.
Tôi sử dụng các loại chỉ khâu khác nhau trên các bộ phận khác nhau của cơ thể, tùy theo vào mục đích của tôi. Tôi thường sử dụng loại chỉ tự tiêu nhanh khi khâu cơ và chỉ không tiêu để buộc các mạch máu lớn. Các mép da thường có thể được giữ lại bằng chỉ tự tiêu cũng như những loại keo sinh học mới hơn, giúp vết đóng có tính thẩm mỹ tốt hơn. Bệnh nhân thường nhận xét về vết sẹo, chứ hiếm khi nói về những gì đã xảy ra bên dưới.
Có một loại “khâu” khác liên quan đến việc sử dụng tia laser. Hàn laser là một phương pháp khâu vết thương nhanh chóng, dễ dàng bằng cách sử dụng năng lượng nhiệt quang để kết nối các protein cấu trúc và cầm máu vết thương.
Hãy để tôi đưa bạn vào phòng phẫu thuật để xem tất cả các dụng cụ khâu mà bác sĩ phẫu thuật sử dụng. Y học hiện đại thực sự đã tiến một bước dài. Sát trùng là bước phổ biến của mọi kỹ thuật. Tôi sử dụng kỹ thuật “đốt điện” bằng năng lượng tần số vô tuyến để “khâu” hoặc làm cầm máu với các mạch máu nhỏ. Trong khi đó, vào thời xưa, chúng ta phải thắt từng mạch máu. Nhưng dù vậy, chúng tôi vẫn cần phải buộc những mạch máu lớn hơn, vì đốt điện thường không có tác dụng với những mạch máu lớn.
Chúng tôi sử dụng nhiều loại vật liệu khâu khác nhau, tùy thuộc vào vết thương ở chỗ nào đang chảy máu hoặc cần được khâu lại. Mỗi loại chỉ khâu đều có một ưu điểm và nhược điểm, và việc biết được những điều đó sẽ tạo nên sự khác biệt giữa một bác sĩ phẫu thuật giỏi và một bác sĩ phẫu thuật tuyệt vời. Biết cách thắt nút cũng là việc hữu ích.
