Những bài tập thể chất có ảnh hưởng sâu sắc đến cấu trúc, khả năng miễn dịch và chức năng của não trong suốt cuộc đời.
Tập thể dục giúp gia tăng khối lượng não ở người lớn tuổi
Tập thể dục đã được chứng minh là có thể ngăn ngừa mất thể tích não có thể dẫn đến giảm chức năng nhận thức, cũng như ngăn ngừa sự teo nhỏ các vùng não cụ thể liên quan đến trí nhớ. Ví dụ, một nghiên cứu quét hình ảnh cộng hưởng từ (MRI) cho thấy rằng ở người lớn tuổi, luyện tập thể dục trong sáu tháng sẽ làm tăng khối lượng não.
Đi bộ thường xuyên có thể đảo ngược sự teo nhỏ của hồi hải mã – vốn là một vùng não chịu trách nhiệm cho việc học tập và ghi nhớ – ở người lớn tuổi. Sự thay đổi này còn cải thiện chức năng ghi nhớ và sự gia tăng của yếu tố dinh dưỡng thần kinh có nguồn gốc từ não protein (BDNF) trong máu.
BDNF có vai trò với sự tồn tại của tế bào, khả năng thích nghi và chức năng của não. Mối liên hệ tích cực giữa tập thể dục, BDNF và trí nhớ đã được nghiên cứu rộng rãi và đã được chứng minh ở người trẻ và người lớn tuổi.
Thay đổi về mạch máu
Não bộ nhận khoảng 15% lưu lượng tuần hoàn của cơ thể. Mặc dù chỉ chiếm 2 đến 3% tổng khối lượng cơ thể của chúng ta nhưng tế bào mô thần kinh cần được cung cấp oxy liên tục để hoạt động và tồn tại. Do đó, việc duy trì một bộ não khỏe mạnh phụ thuộc vào việc duy trì hệ mạch máu khỏe mạnh.
Tập thể dục thường xuyên làm tăng tuần hoàn bàng hệ đến các vùng não. Tập thể dục cũng cải thiện chức năng của các mạch máu hiện có, đảm bảo rằng mô não luôn nhận được nguồn cung cấp máu đầy đủ để đáp ứng nhu cầu và duy trì chức năng của nó.
Tác động lên hội chứng viêm mãn tính
Gần đây, một nhóm nghiên cứu đã tập trung vào microglia, là các tế bào miễn dịch thường trú của não. Chức năng chính của các tế bào này là liên tục kiểm tra não để tìm các mối đe dọa tiềm ẩn từ vi khuẩn, các tế bào đang chết hoặc các tế bào bị tổn thương, đồng thời loại bỏ bất kỳ tổn thương nào mà chúng phát hiện được.
Theo tuổi tác, chức năng miễn dịch bình thường của microglia suy giảm và xuất hiện hội chứng viêm mãn tính, từ đó gia tăng nguy cơ mắc các bệnh thoái hóa thần kinh, chẳng hạn như bệnh Alzheimer. Khi chúng ta già đi, microglia trở nên kém hiệu quả hơn trong việc loại bỏ tế bào tổn thương và giảm khả năng ngăn ngừa bệnh tật và viêm nhiễm. Viêm mãn tính tiến triển phá hủy chức năng não, kết cục làm suy giảm trí nhớ.
Nhưng gần đây, người ta đã chứng minh rằng tập thể dục có thể tái lập lại các tế bào này. Tập thể dục khiến microglia tiết kiệm năng lượng hơn và có khả năng chống lại ảnh hưởng của hội chứng viêm mãn tính. Tập thể dục cũng có thể điều chỉnh chứng viêm thần kinh trong các tình trạng thoái hóa như bệnh Alzheimer và bệnh đa xơ cứng. Điều này cho chúng ta thấy những tác động của hoạt động thể chất lên chức năng miễn dịch có thể là mục tiêu quan trọng để điều trị và phòng ngừa bệnh tật.
Những môn tập đơn giản như đi bộ, chạy bộ hoặc đạp xe có hiệu quả với sức khỏe tổng thể của mọi người. Người lớn tuổi được khuyến nghị nên tập thể dục nhịp điệu cường độ trung bình tối thiểu 150 phút mỗi tuần, kết hợp với các bài tập cơ bắp và sức bền. Trí nhớ được cải thiện, nguy cơ bệnh lý thoái hóa thần kinh giảm v.v…là những yếu tố giúp người lớn tuổi sống vui, sống khỏe.
Aine Keliy
Phương Lan biên dịch